آته سیدن یتیم قالگن عبدالقادر آنه سینینگ قؤلیده تربیه لنهدی.اونینگ بیلیم آلیشیگه بؤلگن چنقاقلیگینی سیزگن امه کیسی میرزا قلندر بیلن تاغه سی میرزا ظریف نینگ یقیندن یاردمی طفیلی سوادینی آشیره دی ،عرب تیلی نی ،هند و اوردو تیللرینی ،صؤفیانه قره شلرنی اؤزلشتیره دی.اونینگ تینیم سیز إینتیلیشلری و إیزلنیشلری حتا اؤن یاشیده یازگن إیلگ رباعیلریده یققال سیزیلیب ،اطرافیده گیلرنی حیرتگه ساله دی.آلتمیش یاشگه بارگنیده یازگن ”چهارعنصر“اثریده اؤزینینگ حیاتیگه ،ترجمه ی حالیگه و دنیا قره شیگه عاید فککرلرینی بیان قیلگن.

أیگیرمه یاشیده بیرینچی مرته شعرلرینی جمعلگن بیدل عمری دوامیده کؤپ یؤللرنی باسیب اؤتدی.خلق حیاتینی یقیندن اؤرگندی،زمان إیوریلیشلری و منافقلیکلرینی کؤردی،بولرنی اؤز ایجادیده عکس إتیریشگه ،انسانلرنی دایما یوکسکلیکده ،اتفاقلیک و مهر مرووتلیلیکده بؤلیشگه چقیردی ،بو تویغولرنی گاه آشکار، گاه کینایه لی ،گاه تشبیه لر واسیطه سیده قلبلریگه إیتکزیشگه حرکت قیلدی…

نهایتده سیرمحصول ،تینمس و إیزلنوچن شاعر بؤلگن بیدل کتته میراث قالدیردی.اونینگ ”کلیات“یگه کیریتیلگن اثرلرینینگ اؤزی 130 مینگ مصرع شعر و 50 باسمه تاباقدن آرتیق نثرنی تشکیل یتهدی.“طلسم حیرت “ ، ”ترکیبات و ترجیعات“ ،“محیط اعظم“،“طورمعرفت“،“اشارت و حکایت ”،“رقعات“ ،“چهارعنصر“،“نکات“،“غزلیات“،“رباعیات“ کبی بیر قنچه اثرلری موجود.

اینگ دالضرب ژانر حسابلنگن رباعیلر یازیشگه هم میرزا بیدل کتته محنت قیلدی.اونینگ 3861 رباعی یازیب قالدیرگنینی إیتهدیلر.

فارس-تاجیک ممتاز شعریتیده بیدل نینگ اؤزیگهگینه خاص بؤلگن،ذره ده عالم معنا سینی بیریشگه إینتیلگن و بونگه کؤپینچه یریشگن شاعرنینگ کؤپگینه اثرلری هر اؤقیلگنیده ینگی قیره لرینی کؤرسته ویره دی ،ینگیدن کشف یتیلهویره دی.خلقیمیز نینگ بو بیوک وطنداشیمیزگه بؤلگن مهرینی اونگه بیریلگن ”ابوالمعانی“ – ”معنالرآته سی“دیگن فخرلی لقبینینگ اؤزی هم کؤرستیب توریبدی.

غزللر

بؤلیبدیر غمگه آشیان مسکنی دل،

؟شو باعث غمکیلور ،سؤرمس:قنی،دل

کؤزیم مقصودی وصلینگ-و،قنی کؤز،

دلیم یادی غمینگ،اما قنی دل؟

اده شگن کاروانگه قؤنغراقچم،

نه کویلر کویلمسدن ناله نی دل.

کیشی یؤقدیر کیشیگه زارو محتاج،

ولی دل توتگنیدیر دامنی دل.

قدم قؤیگنده خاکی تربتیمگه،

بؤل آگاه کیم،آیاغینگ باسگنی دل.

اگر-چه صورتیم بیدلدیر ، اما

قیلور باشیمدین-آیاق اشکیم منی دل.

***

پریشان خاطرم دیب غم إیره لمیش،

ینه چشمیم طفیلی نم یره لمیش.

قیلور موج گوهرو آینه جوهر،

عجب،بی آرزو دل کم یره لمیش.

عطرلر غنچه پایمالینی گل دیب،

نی حال،شادلیک ارا ماتم یره لمیش.

صبا تؤزغیتگودیک بیر کفت توپراق

قؤشیلگچ قان ایله،آدم یره لمیش.

قاشیمگه کیلسه گر فرمانی تسلیم،

یگیلگوم،قاشیم اصلی هم یره لمیش.

اگر خیشلیک اوچون پیدا بو عالم،

مینینگ کؤنگلیمگه کؤنگلیم هم یره لمیش.

دلنینگ دردیگه یؤقدیر چاره،بیدل،

بؤلیب صاحب مهر حاتم یره لمیش.